Στους 16.637 ανέρχονται οι άνθρωποι που ζουν με τον ιό HIV στην Ελλάδα, με τους περισσότερους να είναι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ενώ στο 85% ανέρχεται το ποσοστό των κρουσμάτων στους ομοφυλόφιλους.
Παράλληλα περισσότερα από 2,4 εκατομμύρια διαγνωσμένα κρούσματα έχουν καταγραφεί τα τελευταία 30 χρόνια και πάνω από 620.000 άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ανησυχητικό είναι ότι ένας στους 10 δεν το γνωρίζει!
Τα παραπάνω προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και στατιστικά στοιχεία του 2022 του Ευρωπαϊκού τμήματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) τα οποία δημοσιοποιήθηκαν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS που είναι την Παρασκευή 1η Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με τη διευθύντρια του ECDC δρ Andrea Ammon : «Περισσότεροι από 1 στους 10 ανθρώπους που ζουν με HIV στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθούν να αγνοούν την κατάστασή τους, κάτι που συμβάλλει στις καθυστερημένες διαγνώσεις που βλέπουμε, στα χειρότερα αποτελέσματα και στη συνεχιζόμενη εξάπλωση του HIV».
Ειδικότερα το 2022, αναφέρθηκαν 110.486 διαγνώσεις HIV, με την πλειονότητα (72%) να καταγράφονται στην ανατολική Ευρώπη, ιδίως στη Ρωσική Ομοσπονδία, και σημαντικό ποσοστό να προέρχεται από την Ουκρανία.
Ο συνολικός αριθμός αντιστοιχεί σε 12,4 διαγνώσεις ανά 100.000 κατοίκους και περιλαμβάνει τα περιστατικά που αναφέρθηκαν από 49 χώρες.
Οι δυτικές και κεντρικές περιοχές ανέφεραν επίσης περιπτώσεις (10% και 8%, αντίστοιχα). Συγκεκριμένα, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ), αναφέρθηκαν 22.995 νέες διαγνώσεις.
Στην ευρύτερη περιοχή του ΠΟΥ καταγράφεται αύξηση των νέων περιστατικών κατά 4,2% σε σχέση με το 2021, αλλά οι αναφερόμενες διαγνώσεις HIV είναι 20,5% λιγότερες συγκριτικά με το 2019, πριν από την πανδημία της Covid-19. Στην ΕΕ/ΕΟΧ τα κρούσματα αυξήθηκαν κατά 30,8% μεταξύ 2021 και 2022, αλλά μειώθηκαν κατά 3,8% σε σύγκριση με το 2019.
Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην αύξηση
Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στις διαφορές στις τάσεις του HIV μεταξύ 2021 και 2022, συμπεριλαμβανομένης:
- της αποκατάστασης των δραστηριοτήτων επιτήρησης,
- της αναβάθμισης και της εισαγωγής νέων στρατηγικών εξέτασης σε πολλές χώρες,
- των μεταναστευτικών προτύπων,
- της άρσης των περιορισμών του κορωνοϊού
- της εισροής προσφύγων, ιδίως από την Ουκρανία.
Η ετεροφυλοφιλική επαφή έχει αναδειχθεί ως επικρατούσα οδός μετάδοσης του HIV το 2022, ιδίως στις γυναίκες.
Παρά τη μείωση των διαγνώσεων του HIV μεταξύ των ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM) από το 2014, σημειώθηκε μικρή αύξηση το 2022, ιδίως μεταξύ των MSM με μεταναστευτικό υπόβαθρο.
Πάνω από το ήμισυ (50,6% για την περιοχή του ΠΟΥ, 47,9% για την ΕΕ/ΕΟΧ) των ατόμων που διαγνώστηκαν το 2022 είχαν αριθμό κυττάρων CD4 κάτω από 350 ανά mm3, γεγονός που υποδηλώνει καθυστερημένη διάγνωση. Όπως αναφέρεται στην έκθεση του ΠΟΥ και του ECDC, η καθυστερημένη διάγνωση εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, παρά την ευρεία υιοθέτηση πολιτικών «θεραπείας όλων» σε πολλές χώρες.
Πώς μεταδίδεται ο HIV στην Ελλάδα
Το σεξ μεταξύ ανδρών παραμένει ένας από τους συνηθέστερους τρόπους μετάδοσης του HIV που αναφέρονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, αντιπροσωπεύοντας το 33,3% του συνόλου των διαγνώσεων για το 2022.
Σε δέκα χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, το σεξ μεταξύ ανδρών αντιστοιχούσε σε περισσότερο από το 50% των κρουσμάτων. Οι άλλες χώρες είναι η Αυστρία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Ισλανδία, η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Σλοβενία και η Ισπανία.
Η μετάδοση του HIV μεταξύ των ατόμων που κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών συνεχίζει να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ, με μια μικρή άνοδο του αριθμού των HIV διαγνώσεων το 2022. Η αύξηση αυτή είναι σημαντικά μικρότερη από τις αυξήσεις που παρατηρούνται σε άλλους τρόπους μετάδοσης, χάρη στην παρουσία καθιερωμένων και αποτελεσματικών προγραμμάτων μείωσης της βλάβης στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η μικρή αύξηση παρατηρήθηκε στις περισσότερες χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Ωστόσο, Αυστρία, Κύπρος, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ρουμανία παρουσίασαν μείωση άνω του 30% το 2022 σε ό,τι αφορά σε αυτόν τον τρόπο μετάδοσης.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα, το Βέλγιο, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Πορτογαλία και η Σλοβενία ανέφεραν σταθερά στοιχεία για τις εξετάσεις HIV που διενεργήθηκαν κατά την περίοδο 2013-2022, με τα τεστ για HIV να είναι αυξημένα κατά 16,3% σε σχέση με το 2021 και κατά 11,8% σε σχέση με το 2019.
