Xιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο νηστεύουν τακτικά για να χάσουν βάρος ή για θρησκευτικούς λόγους, αλλά μέχρι τώρα οι πλήρεις βιολογικές επιπτώσεις του παρατεταμένου θερμιδικού περιορισμού παρέμεναν ελάχιστα κατανοητές.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το IFL Science, οι ερευνητές ανέλυσαν τις συστημικές αλλαγές που συμβαίνουν σε πολλά όργανα κατά τη διάρκεια μεγάλων περιόδων χωρίς τροφή, αποκαλύπτοντας τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
Τι έδειξε η έρευνα για τη νηστεία
Οι συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Nature Metabolism, επιστράτευσαν 12 υγιείς εθελοντές για να λάβουν μέρος σε επταήμερη νηστεία, κατά τη διάρκεια της οποίας τους επιτρεπόταν να πίνουν νερό αλλά δεν μπορούσαν να καταναλώσουν καμία τροφή. Οι συμμετέχοντες παρακολουθούνταν στενά καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με τους ερευνητές να μετρούν τις αλλαγές σε περίπου 3.000 διαφορετικές πρωτεΐνες του αίματος σε καθημερινή βάση.
Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τα ευρήματά τους, οι συγγραφείς της μελέτης αναφέρουν ότι το σώμα των εθελοντών άλλαξε τις πηγές ενέργειας μέσα στις πρώτες ημέρες της νηστείας και άρχισε να καίει αποθηκευμένο λίπος αντί για γλυκόζη. Έτσι, οι συμμετέχοντες έχασαν κατά μέσο όρο 5,7 κιλά κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και διατήρησαν αυτό το βάρος ακόμα και όταν άρχισαν να τρώνε ξανά φαγητό.
Παραδόξως, ωστόσο, οι ερευνητές δεν παρατήρησαν σημαντικές μεταβολές στα επίπεδα των πρωτεϊνών στο αίμα για τις πρώτες ημέρες της νηστείας. Στη συνέχεια, η κατάσταση αυτή άλλαξε δραματικά μετά την τρίτη ημέρα, καθώς εκατοντάδες ενώσεις με τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία άρχισαν να αυξομειώνονται άγρια.
Διασταυρώνοντας τα ευρήματά τους με γενετικές μελέτες που συνδέουν αυτές τις διάφορες πρωτεΐνες με διάφορες ασθένειες, οι συγγραφείς της μελέτης μπόρεσαν να εκτιμήσουν τις συνέπειες για την υγεία για 212 ενώσεις του πλάσματος που άλλαζαν κατά τη διάρκεια της νηστείας.
Για παράδειγμα, διαπίστωσαν ότι η αποχή από την τροφή για περισσότερες από τρεις ημέρες οδήγησε σε μείωση των επιπέδων στο πλάσμα της πρωτεΐνης SWAP70 (switch-associated protein 70). Δεδομένου ότι τα χαμηλότερα επίπεδα αυτού του δείκτη έχουν συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης ρευματοειδούς αρθρίτιδας, οι ερευνητές εικάζουν ότι αυτό το εύρημα «μπορεί να παρέχει τουλάχιστον μια μερική εξήγηση για την ανακούφιση από τον πόνο των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα κατά τη διάρκεια παρατεταμένης νηστείας».
Ακόμα, μια πρωτεΐνη που ονομάζεται hypoxia up-regulated 1 (HYOU1), η οποία σχετίζεται με τη στεφανιαία νόσο, κέντρισε το ενδιαφέρον των ερευνητών. Κατά τη διάρκεια της νηστείας, τα επίπεδα αυτής της ένωσης παρατηρήθηκε να μειώνονται, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι παρατεταμένες περίοδοι χωρίς τροφή μπορεί να έχουν ευεργετικό αντίκτυπο στην υγεία της καρδιάς.
Ταυτόχρονα, οι ερευνητές εντόπισαν αρκετές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που σχετίζονται με τη νηστεία. Για παράδειγμα, παρατήρησαν αύξηση του παράγοντα πήξης XI, αυξάνοντας έτσι δυνητικά τον κίνδυνο εκδήλωσης θρόμβωσης.
«Για πρώτη φορά, είμαστε σε θέση να δούμε τι συμβαίνει σε μοριακό επίπεδο σε όλο το σώμα όταν νηστεύουμε», ανέφερε σε δήλωσή της η συγγραφέας της μελέτης, Κλαούντια Λάνγκενμπεργκ, τονίζοντας: «Τα αποτελέσματά μας παρέχουν αποδείξεις για τα οφέλη της νηστείας σχετικά με την υγεία πέρα από την απώλεια βάρους, αλλά αυτά ήταν ορατά μόνο μετά από τρεις ημέρες ολικού θερμιδικού περιορισμού – αργότερα από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως».
Συνοψίζοντας τις επιπτώσεις της έρευνας αυτής, ο συν-συγγραφέας, Μάικ Πίτσνερ, πρόσθεσε ότι «ενώ η νηστεία μπορεί να είναι ευεργετική για τη θεραπεία ορισμένων παθήσεων, συχνά η νηστεία δεν θα αποτελεί επιλογή για τους ασθενείς που πάσχουν από προβλήματα υγείας».
